Giới thiệu chung về Cổng thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa quốc gia

Truy xuất nguồn gốc (TXNG) đang trở thành xu thế tất yếu trong chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập kinh tế và yêu cầu minh bạch thông tin sản phẩm ngày càng cao. Cổng thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa quốc gia chính thức đi vào hoạt động từ tháng 10 năm 2024, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong công tác quản lý TXNG tại Việt Nam. 

Hệ thống này ra đời nhằm tạo ra một nền tảng tập trung, thống nhất dữ liệu TXNG, giúp doanh nghiệp dễ dàng quản lý thông tin sản phẩm, bám sát các tiêu chuẩn về TXNG, đồng thời hỗ trợ cơ quan chức năng giám sát chất lượng hàng hóa. Đặc biệt, với người tiêu dùng, Cổng cung cấp thông tin minh bạch về nguồn gốc, quy trình sản xuất của sản phẩm, góp phần nâng cao niềm tin và thúc đẩy tiêu dùng có trách nhiệm.

Trong bối cảnh thương mại toàn cầu ngày càng chú trọng đến nguồn gốc sản phẩm, việc vận hành Cổng thông tin TXNG quốc gia không chỉ là yêu cầu cấp thiết để nâng cao chất lượng sản phẩm trong nước, mà còn là điều kiện quan trọng để hàng hóa Việt Nam đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế và mở rộng thị trường xuất khẩu.

Công tác xây dựng Cổng thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa quốc gia

Đơn vị chủ trì xây dựng Cổng

Cổng thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa quốc gia được xây dựng và vận hành bởi Trung tâm Mã số, mã vạch Quốc gia (thuộc Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng, Bộ Khoa học và Công nghệ). Đây là đơn vị phục vụ quản lý nhà nước về mã số, mã vạch và TXNG tại Việt Nam và là đơn vị chuyên môn đầu ngành về các loại mã định danh và truy xuất nguồn gốc theo tiêu chuẩn GS1 toàn cầu.

Cơ sở pháp lý triển khai xây dựng, vận hành Cổng

Việc xây dựng Cổng được khởi động dựa trên các quyết định và văn bản pháp quy quan trọng, trong đó có:

Quyết định 100/QĐ-TTg ngày 19/01/2019 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Đề án triển khai, áp dụng và quản lý hệ thống truy xuất nguồn gốc quốc gia. Đây là văn bản nền tảng đặt ra các nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển TXNG tại Việt Nam.

Thông tư 02/2024/TT-BKHCN do Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành, quy định chi tiếtvề quản lý TXNG, trong đó xác định vai trò của Cổng thông tin TXNG quốc gia như một nền tảng trung tâm để kết nối, chia sẻ dữ liệu TXNG giữa các doanh nghiệp, cơ quan quản lý và người tiêu dùng.

Nghị định 13/2022/NĐ-CP đề cập đến trách nhiệm của các cơ quan quản lý trong việc phát triển hệ thống TXNG, đảm bảo tính minh bạch và tính toàn vẹn dữ liệu.

Những văn bản này không chỉ tạo hành lang pháp lý cho việc xây dựng Cổng mà còn giúp định hướng cách thức triển khai và vận hành hệ thống theo chuẩn quốc tế.

Vai trò và lợi ích của Cổng thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa quốc gia

 Vì sao cần xây dựng Cổng thông tin TXNG quốc gia? 

Trước khi Cổng được vận hành, các hệ thống TXNG tại Việt Nam tồn tại dưới nhiều hình thức riêng lẻ, thiếu tính kết nối và chuẩn hóa. Điều này gây khó khăn cho doanh nghiệp trong quá trình đăng ký, truy xuất dữ liệu và xuất khẩu hàng hóa.

Một số vấn đề đặt ra trước khi có Cổng:

Doanh nghiệp gặp khó khăn khi đáp ứng yêu cầu TXNG của thị trường quốc tế, do không có hệ thống thống nhất, hoang mang giữa nhiều đơn vị giải pháp.

Người tiêu dùng mất niềm tin với việc tra cứu minh bạch để kiểm tra nguồn gốc sản phẩm.

Cơ quan quản lý thiếu cơ sở dữ liệu tập trung để kiểm soát chất lượng và truy xuất khi cần thiết.

Lợi ích của Cổng đối với doanh nghiệp

Tạo nền tảng kết nối dữ liệu TXNG tập trung, giúp doanh nghiệp dễ dàng công bố và quản lý thông tin sản phẩm.

Nâng cao năng lực cạnh tranh: Hàng hóa có thông tin TXNG rõ ràng sẽ dễ dàng được chấp nhận tại thị trường quốc tế.

Đáp ứng yêu cầu pháp lý: Nhiều thị trường như EU, Mỹ yêu cầu sản phẩm phải có TXNG đầy đủ.

Lợi ích đối với người tiêu dùng

Dễ dàng kiểm tra nguồn gốc sản phẩm bằng mã QR.

Tăng niềm tin vào sản phẩm, đặc biệt là các mặt hàng thực phẩm, dược phẩm và hàng tiêu dùng.

Bảo vệ quyền lợi: Nếu xảy ra vấn đề về chất lượng sản phẩm, người tiêu dùng có thể tra cứu thông tin để đưa ra quyết định phù hợp.

Ông Nghiêm Thanh Hải - Phó Ban Quản lý chất lượng và Đánh giá hợp chuẩn hợp quy thông tin về Cổng TXNG quốc gia

Quá trình hoàn thiện và vận hành Cổng thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa quốc gia

Tình hình kết nối hiện 

Tính đến nay, Cổng thông tin TXNG quốc gia đã có hàng nghìn đơn vị, doanh nghiệp và địa phương tham gia kết nối dữ liệu. Cùng với đó là sự tham gia của các ngành hàng chủ lực như nông sản, thực phẩm, dược phẩm, thiết bị y tế… cho thấy vai trò ngày càng quan trọng của hệ thống này trong chuỗi cung ứng tại Việt Nam.

Hỗ trợ từ Trung tâm Mã số, Mã vạch Quốc gia

Để giúp đỡ các cá nhân, tổ chức thực hiện kết nối, đồng bộ dữ liệu TXNG với Cổng, Trung tâm Mã số, Mã vạch Quốc gia tích cực tư vấn, đào tạo và hỗ trợ kỹ thuật, giúp doanh nghiệp đăng ký, chuẩn hóa, đồng bộ dữ liệu TXNG và vận hành hệ thống TXNG theo đúng tiêu chuẩn.

Vai trò của Thông tư 02/2024/TT-BKHCN

Thông tư 02/2024/TT-BKHCN là văn bản quan trọng quy định về hệ thống TXNG tại Việt Nam, trong đó:

Đưa ra các nguyên tắc truy xuất nguồn gốc, đảm bảo tính chính xác và minh bạch trong quá trình theo dõi sản phẩm.

Quy định việc kết nối với Cổng thông tin TXNG quốc gia, giúp doanh nghiệp dễ dàng tích hợp hệ thống dữ liệu.

Hỗ trợ doanh nghiệp tuân thủ các tiêu chuẩn TXNG quốc tế, tạo điều kiện thuận lợi cho xuất khẩu hàng hóa.

Mở rộng ứng dụng và nâng cao hiệu quả của Cổng thông tin truy xuất nguồn gốc quốc gia

Sau khi chính thức vận hành, Cổng thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa quốc gia đang tiếp tục được các cơ quan chức năng và doanh nghiệp quan tâm, khai thác nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý và hỗ trợ hoạt động sản xuất, kinh doanh trong nước.

Thúc đẩy kết nối và mở rộng đối tượng tham gia

Hiện tại, Cổng đã ghi nhận sự tham gia của nhiều tổ chức, doanh nghiệp từ các lĩnh vực khác nhau. Sự mở rộng này không chỉ giúp nâng cao tính minh bạch trong chuỗi cung ứng mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các bên liên quan trong việc theo dõi, kiểm tra thông tin sản phẩm.

Nâng cao nhận thức và hỗ trợ triển khai TXNG

Song song với việc vận hành, công tác tuyên truyền, đào tạo về truy xuất nguồn gốc vẫn tiếp tục được đẩy mạnh, giúp các doanh nghiệp, địa phương hiểu rõ lợi ích và phương thức triển khai TXNG một cách hiệu quả. Trung tâm Mã số, Mã vạch Quốc gia cùng các cơ quan chức năng vẫn đang tiếp tục hướng dẫn, hỗ trợ các đơn vị có nhu cầu kết nối với Cổng, đảm bảo hệ thống được khai thác tối đa lợi ích.

Hoàn thiện cơ chế chính sách để tăng cường ứng dụng TXNG

Bên cạnh các văn bản pháp quy như Thông tư 02/2024/TT-BKHCN, quá trình triển khai TXNG tại Việt Nam có thể tiếp tục được điều chỉnh, bổ sung nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu thực tiễn, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong nước phát triển và xuất khẩu hàng hóa.

Tăng cường phối hợp giữa các bên liên quan

Sự thành công của TXNG không chỉ phụ thuộc vào công nghệ mà còn đến từ sự phối hợp giữa doanh nghiệp, cơ quan quản lý và người tiêu dùng. Việc kết nối dữ liệu, chia sẻ thông tin một cách chính xác, minh bạch sẽ tiếp tục là một trong những yếu tố quan trọng giúp hệ thống TXNG phát huy hiệu quả.

Việc vận hành Cổng thông tin TXNG quốc gia là một trong những bước đi quan trọng trong quá trình nâng cao tính minh bạch, đảm bảo chất lượng sản phẩm và hỗ trợ doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu thị trường. Trong thời gian tới, công tác triển khai, hướng dẫn và hỗ trợ doanh nghiệp sẽ tiếp tục được đẩy mạnh, giúp TXNG thực sự trở thành công cụ hữu ích trong quản lý sản phẩm, hàng hóa tại Việt Nam.

Hoàng Mai