Nhiều cơ sở sản xuất, chế biến, kinh doanh trong tỉnh đăng ký sử dụng hệ thống với bộ mã truy xuất nguồn gốc sản phẩm nông sản.

BÀI CUỐI: ĐẨY MẠNH HỖ TRỢ TRUY XUẤT NGUỒN GỐC

Nhiều chính sách hỗ trợ truy xuất nguồn gốc

TXNG là một trong những thành phần của hoạt động quản lý chất lượng sản phẩm hàng hóa được tuân thủ Luật Chất lượng sản phẩm hàng hóa, Luật An toàn thực phẩm và các nghị định hướng dẫn như Nghị định số 13/2022/NĐ-CP, Nghị định số 15/2018/NĐ-CP; đồng thời các bộ, ngành ban hành các thông tư quy định về hoạt động TXNG đối với các sản phẩm thuộc trách nhiệm của các bộ, ngành quản lý. Để triển khai có hiệu quả hoạt động quản lý TXNG trên địa bàn tỉnh, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 1752/QĐ-UBND ngày 22/9/2020 về kế hoạch thực hiện “Đề án triển khai, áp dụng và quản lý hệ thống TXNG” trên địa bàn tỉnh.

Các ngành trên địa bàn tỉnh tham mưu HĐND tỉnh ban hành các nghị quyết nhằm hỗ trợ các DN, HTX trên địa bàn tỉnh nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, hàng hóa, TXNG, cụ thể: Nghị quyết số 93/2021/NQ-HĐND ngày 10/12/2021, Nghị quyết số 48/2020/NQ-HĐND ngày 16/12/2020. Từ khi nghị quyết được ban hành có 15 tổ chức, cá nhân cơ sở được hỗ trợ hoạt động nâng cao năng suất chất lượng (hỗ trợ trong các lĩnh vực chứng nhận sản phẩm phù hợp quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, chứng nhận hợp chuẩn, công bố tiêu chuẩn cơ sở), số tiền hỗ trợ 406 triệu đồng.

Năm 2020, UBND tỉnh phối hợp với Trung tâm Mã số, mã vạch quốc gia tổ chức hội thảo lấy ý kiến về định hướng xây dựng và phát triển Hệ thống quản lý thông tin TXNG hàng hóa, sản phẩm tỉnh. Năm 2021, Sở Khoa học và Công nghệ phối hợp với đơn vị tư vấn cung cấp giải pháp xây dựng hệ thống (Công ty cổ phần Công nghệ Lifetek) tổ chức 2 hội nghị tập huấn hướng dẫn sử dụng phần mềm Hệ thống quản lý thông tin TXNG sản phẩm hàng hóa, thuộc Dự án đầu tư xây dựng hạ tầng triển khai, áp dụng và quản lý hệ thống TXNG sản phẩm, hàng hóa tỉnh. Năm 2023, Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN) chủ trì và phối hợp với Hội Nông dân tỉnh, Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh tổ chức 3 hội nghị phổ biến hướng dẫn cho các hội viên về TXNG các sản phẩm hàng hóa, ngoài ra tiến hành phát tài liệu hướng dẫn sử dụng phần mềm, tờ rơi về hoạt động TXNG tại các điểm TXNG công cộng, các chủ thể tham gia OCOP, thường trực Văn phòng điều phối nông thôn các huyện.

Trên địa bàn tỉnh đang vận hành 2 cổng thông tin TXNG gồm: Hệ thống quản lý thông tin TXNG sản phẩm, hàng hóa tỉnh do Sở KH&CN vận hành và quản lý, được triển khai thực hiện tại trang Web http://truyxuatnguongoc.caobang.gov.vn. Phần mềm hệ thống có trên ứng dụng Google Play, App Store với tên gọi “Truy xuất Cao Bằng”, phần mềm được tải và sử dụng miễn phí. Hệ thống quản lý thông tin TXNG sản phẩm, hàng hóa tỉnh được xây dựng với các modul giúp cho các DN kê khai cập nhật thông tin các sản phẩm lên hệ thống TXNG. Ngoài ra hệ thống có modul chấm điểm OCOP giúp cho các hội đồng chấm điểm OCOP cấp huyện chấm các sản phẩm OCOP và lưu trữ các hồ sơ OCOP. Hệ thống TXNG sản phẩm của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn vận hành, quản lý tại địa chỉ truy cập http://nongnghiepcaobang.com.gov.vn/. Đến thời điểm hiện tại, hệ thống đang trong quá trình kết nối, chia sẻ dữ liệu cổng TXNG quốc gia và có 328 DN, HTX, cơ sở sản xuất, chế biến, kinh doanh đăng ký sử dụng hệ thống với bộ mã truy xuất nguồn gốc của 217 sản phẩm nông sản, thực phẩm.

Tiếp tục thúc đẩy hoạt động truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa

Tại Cao Bằng, phần lớn các đơn vị sử dụng tem QR để TXNG hàng hóa, tuy nhiên, việc triển khai TXNG vẫn còn một số khó khăn, như: đa số DN  đều là DN vừa và nhỏ, chưa có sự quan tâm đầu tư đúng mức cho công nghệ thông tin vào trong hoạt động sản xuất, kinh doanh; các sản phẩm tham gia hệ thống thông tin TXNG chủ yếu là các sản phẩm thực phẩm, nông sản, các sản phẩm tham gia Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP), nhiều sản phẩm thực hiện chủ yếu là truy xuất thông tin mà không phải là TXNG. Áp dụng nhiều giải pháp TXNG khác nhau, gây khó khăn trong việc đồng bộ, liên thông dữ liệu và các cơ quan quản lý xác minh các thông tin về TXNG, các thông tin do DN đưa lên chưa được cập nhật kịp thời. Chưa có quy định chung của tỉnh trong việc áp dụng và quản lý hoạt động TXNG trên địa bàn tỉnh; nhiều người tiêu dùng chưa thật sự quan tâm đến tem TXNG, đặc biệt là người dân có thu nhập thấp thường chú ý đến giá sản phẩm nào rẻ, ít quan tâm sản phẩm đến từ đâu, quy trình sản xuất như thế nào…

Giám đốc Sở KH&CN Bế Đăng Khoa cho biết: Sở sẽ phối hợp với các ban, ngành của tỉnh tăng cường các hoạt động tuyên truyền, tập huấn về nội dung TXNG triển khai và hỗ trợ kịp thời trong hoạt động nâng cao năng suất, chất lượng nói chung và TXNG sản phẩm hàng hóa nói riêng, tiếp tục hỗ trợ về kinh phí và kỹ thuật đối với các điểm TXNG công cộng đã được thành lập. Trao đổi và kiểm soát chặt chẽ nội dung TXNG đối với các sản phẩm khi lập hồ sơ tham gia chương trình OCOP. Xây dựng, hoàn thiện các văn bản quy định pháp luật, bảo đảm tính thống nhất trong quản lý nhà nước về TXNG; thống nhất, chuẩn hóa hình thức, nội dung thẻ, tem, nhãn hoặc định dạng bằng một phương thức thích hợp để TXNG; thống nhất về các thông tin TXNG sản phẩm.

Quy định rõ vai trò, trách nhiệm của từng bên trong chuỗi cung ứng; có sự kiểm tra, giám sát của bên thứ ba trong toàn bộ quá trình tạo ra sản phẩm, chẳng hạn như: các giấy tờ kiểm định, kiểm nghiệm, các giấy chứng nhận về chất lượng, các loại giấy đánh giá. Kiến nghị Bộ KH&CN trình Chính phủ quy định xử phạt vi phạm liên quan đến tính chính xác của dữ liệu TXNG. Việc đưa thông tin sai lệch hoặc lưu trữ thông tin không chính xác, trung thực làm ảnh hưởng tới kết quả truy xuất, dẫn đến sai lệch về nguồn gốc và chất lượng sản phẩm. Tăng cường công tác thanh kiểm đối với hoạt động TXNG. Mới đây, Sở KH&CN tổ chức hội thảo nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động TXNG sản phẩm, hàng hóa trên địa bàn tỉnh. Tại hội thảo đã có nhiều ý kiến đề xuất các giải pháp về cơ chế, chính sách khuyến khích cơ sở sản xuất, DN tham gia triển khai xây dựng và áp dụng, duy trì hệ thống TXNG sản phẩm, hàng hóa đảm bảo đồng bộ, hiệu quả.

TXNG hơn bao giờ hết là nội dung hết sức quan trọng, đòi hỏi sự cố gắng của các cơ quan quản lý nhà nước, trong đó có Sở KH&CN, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các ban, ngành liên quan trong hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách. Tới đây, việc TXNG phải được thực hiện mạnh mẽ, đồng bộ, khả thi hơn, đáp ứng được đầy đủ và không để bị động trước bất cứ đòi hỏi, tiêu chuẩn của thị trường nào.

Minh Hòa